Νέες επεμβατικές τεχνικές στην αντιμετώπιση της ανθεκτικής υπέρτασης : Καθετηριασμός και ενδαγγειακή κατάλυση του νευρικού δικτύου των νεφρικών αρτηριών

7/1/2011
Ο καθετηριασμός και η κατάλυση των νεύρων κατά μήκος των νεφρικών αρτηριών μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στον έλεγχο της ανθεκτικής υπέρτασης, σύμφωνα με τα αποτελέσματα πολυαναμενόμενης μελέτης που παρουσιάστηκε στο American Heart Association Scientific Sessions 2010 και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Lancet. Επιπλέον, στην ίδια μελέτη φάνηκε ότι η τεχνική παρουσιάζει μικρούς κινδύνους και ελάχιστα ανεπιθύμητα συμβάματα.
Η σημαντική αυτή μελέτη (Symplicity HTN-2) διεξήχθη με επικεφαλή τον Murray Esler από τη Μελβούρνη της Αυστραλίας. Έλαβε χώρα σε 24 κέντρα της Ευρώπης, της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας.
Οι ερευνητές τυχαιοποίησαν 106 ασθενείς με σοβαρή, ανθεκτική υπέρταση σε δύο ομάδες : η πρώτη ομάδα έλαβε μόνο την φαρμακευτική αγωγή και η δεύτερη επιπλέον φαρμάκων υπεβλήθηκε στην προαναφερθείσα τεχνική που ονομάστηκε «νεφρική απονεύρωση». Όλοι οι ασθενείς λάμβαναν τουλάχιστον 3 αντιυπερτασικά φάρμακα και είχαν αρχική συστολική πίεση μεγαλύτερη από 160mmHg (ή 150mmHg αν ήταν διαβητικοί).
Η διαδικασία περιελάμβανε την διαδερμική προσέγγιση των νεφρικών αρτηριών μέσω της μηριαίας αρτηρίας και την κατάλυση με χαμηλής ισχύος ραδιοκύματα κατά μήκος και των δύο νεφρικών αρτηριών, με στόχο την καταστροφή του συμπαθητικού νευρικού δικτύου των νεφρικών αρτηριών που είναι γνωστό ότι συμβάλλει στην υπέρταση.
Αναλύθηκαν τα αποτελέσματα στον 1 μήνα, στους 3 και στους 6 μήνες. Η ομάδα των ασθενών που υπεβλήθη σε κατάλυση παρουσίασε μείωση της αρτηριακής πίεσης κατά 32mmHg στην συστολική πίεση και κατά 12mmHg στην διαστολική. Παρόμοια αποτελέσματα έδειξε και η 24ωρη καταγραφή με holter πιέσεως. Τα ενθαρρυντικά αυτά αποτελέσματα διατηρήθηκαν και στους 6 μήνες.
Δεν καταγράφηκε καμία σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια ή επιπλοκή κατά ή μετά την διαδικασία. 7 από τους 52 ασθενείς της ομάδας «απονεύρωσης» παρουσίασαν περιεπεμβατική βραδυκαρδία που ανατάχθηκε με ατροπίνη. Η κρεατινίνη ορού και ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης δεν επηρεάστηκαν στους 6 μήνες. Επιπλέον, δεν παρουσιάστηκε καμία ένδειξη νεφρικής στένωσης ή ανευρυσματικής διάτασης στην ίδια χρονική περίοδο παρακολούθησης.

Σχόλια
Η αρτηριακή υπέρταση χαρακτηρίζεται ανθεκτική όταν παραμένει χωρίς ρύθμιση, παρά την χορήγηση τουλάχιστον 3 αντιυπερτασικών φαρμάκων σε μέγιστες δόσεις, ένα εκ των οοίων είναι διουρητικό. Η ανθεκτική υπέρταση αποτελεί σημαντικότατο κλινικό πρόβλημα καθώς συνδέεται με υψηλό ποσοστό σοβαρών καρδιαγειακών συμβαμάτων. Αξιόλογη συμβολή στην αντιμετώπιση της κατάστασης έχει επιδείξει μέχρι σήμερα η προσθήκη σπιρονολακτόνης.

Η συμπαθητική νεύρωση των νεφρών διαδαμματίζει σηγμαντικό ρόλο στην εμφάνιση και διατήρηση της υπέρτασης, σύμφωνα με αρκετά παλαιές επιστημονικές παρατηρήσεις.
Η «νεφρική απονεύρωση» μειώνει την συμπαθητική δραστηριότητα και την παραγωγή νορ-αδρεναλίνης που συμβάλει στην αρτηριακή υπέρταση.
Η συζήτηση από τους ειδικούς, σχετικά με την αναφερόμενη μελέτη, επικεντρώνεται στο αν μπορεί αυτή η τεχνική να εφαρμοστεί σε περιπτώσεις ήπιας υπέρτασης ώστε να αποφευχθεί η φαρμακευτική αγωγή και τι γίνεται μετά τους 6 μήνες με το νευρικό δίκτυο που καταλύθηκε: αναγεννάται ναι ή όχι και πόσο αυτό έχει κλινική σημασία.
Στο editorial του περιοδικού Lancet ο Μιχάλης Δούμας και η Στέλλα Δούμα (από το Υπερτασιολογικό Εργαστήριο του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου της Θεσσαλονίκης, ΑΠΘ) αναφερόμενοι στα αποτελέσματα της μελέτης, τονίζουν ότι δημιουργούνται υψηλές προσδοκίες από την εφαρμογή της μεθόδου που φτάνουν έως την οριστική, «εφ’άπαξ» αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης. Ωστόσο, οι αρκετοί περιορισμοί της μελέτης επιβάλλουν συγκρατημένη αισιοδοξία και αναμονή ισχυρότερων ενθαρρυντικών στοιχείων.

Πηγές
1. Esler MD. Renal sympathetic denervation in patients with treatment-resistant hypertension (The Symplicity HTN-2 Trial): A randomized controlled trial. Lancet. 2010 Σύνδεσμος άρθρου
2. Doumas M, Douma S. Renal sympathetic denervation: The jury is still out. Lancet. 2010 . Σύνδεσμος άρθρου