Ανάλυση δεδομένων σε υποομάδα ασθενών της μελέτης BEAUTIFUL: Σημαντικές αντιισχαιμικές δράσεις της ιβαμπραδίνης (ivabradine)

Τα αποτελέσματα από αναδρομική ανάλυση των δεδομένων της μελέτης BEAUTIFUL (morBidity-mortality EvAlUaTion of the If inhibitor ivabradine in patients with coronary disease and left ventricULar dysfunction) (1) σε υποομάδα ασθενών με στηθάγχη και περιορισμό της σωματικής δραστηριότητας («limiting angina»), παρουσιάσθηκαν στο συνέδριο της  European Society of Cardiology (Βαρκελώνη – 30/8/2009).
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν, παρατηρήθηκε, μεταξύ άλλων, 42% μείωση των εμφραγμάτων στα άτομα της υποομάδας που ελάμβαναν την αντιστηθαγχική ουσία ιβαμπραδίνη. Η μείωση των εμφραγμάτων ήταν πολύ πιο εντυπωσιακή (73%) σε εκείνα τα άτομα της υποομάδας στα οποία η αρχικά καταγεγραμμένη καρδιακή συχνότητα ήταν μεγαλύτερη από 70 παλμούς ανά λεπτό.  
Αναλυτικότερα, τα παραπάνω αποτελέσματα προέκυψαν από αναδρομική ανάλυση μιας υποομάδας 1507 ασθενών από το σύνολο των 10917 ασθενών που συμμετείχαν στη μελέτη BEAUTIFUL. Τα άτομα που εντάχθηκαν στη συγκεκριμένη υποομάδα ήταν όλα όσα έπασχαν από στηθάγχη της οποίας οι εκδηλώσεις προκαλούσαν μέτριο ή σημαντικό περιορισμό της σωματικής δραστηριότητας (New York Heart Association  Class II ή III, ισοδύναμο με  Canadian Cardiovascular Society Class II ή III) κατά την  ένταξη.

Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο ήταν η εμφάνιση ενός από τα παρακάτω:
- καρδιαγγειακός θάνατος
- εισαγωγή σε νοσοκομείο για οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου
- εισαγωγή σε νοσοκομείο για πρωτοεμφανιζόμενη ή επιδεινούμενη καρδιακή ανεπάρκεια

Ως δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία αξιολογήθηκαν:
-    Θάνατος κάθε αιτίας
-    Καρδιαγγειακός θάνατος
-    Καρδιακή ανεπάρκεια
-    Νοσηλεία για θανατηφόρο ή μη έμφραγμα μυοκαρδίου
-    Νοσηλεία για θανατηφόρο ή μη έμφραγμα μυοκαρδίου ή ασταθή στηθάγχη
-    Επέμβαση στεφανιαίας επαναιμάτωσης.

Αποτελέσματα
Η ιβαμπραδίνη μείωσε την συχνότητα εκδήλωσης του πρωτεύοντος καταληκτικού σημείου κατά 24% (p=0,05) κυρίως ελαττώνοντας τις εισαγωγές σε νοσοκομείο λόγω οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου (θανατηφόρου ή μη) κατά 42% και τις επεμβάσεις στεφανιαίας επαναιμάτωσης κατά 30%. Πολύ πιο έκδηλη ωφέλεια της ιβαμπραδίνης καταγράφηκε στα άτομα με καρδιακό ρυθμό > 70 σφ / λεπτό κατά την ένταξη στη μελέτη, όπου χαρακτηριστικά η ελάττωση των εισαγωγών σε νοσοκομείο για θανατηφόρο ή μη έμφραγμα του μυοκαρδίου ήταν 73% ενώ η ελάττωση των επεμβάσεων επαναιμάτωσης του μυοκαρδίου ήταν 59%. .  

Σχόλια
Η ιβαμπραδίνη ελαττώνει τον καρδιακό ρυθμό δρώντας ανασταλτικά στο ρεύμα Ιf του καρδιακού βηματοδότη, το οποίο ελέγχει την αυτόματη διαστολική εκπόλωση στο φλεβόκομβο και ρυθμίζει την καρδιακή συχνότητα. Οι καρδιακές επιδράσεις της ιβαμπραδίνης είναι δοσοεξαρτώμενες και ειδικές για το φλεβόκομβο, χωρίς επίδραση στους χρόνους ενδοκολπικής, κολποκοιλιακής ή ενδοκοιλιακής αγωγής, ούτε στη συσταλτικότητα του μυοκαρδίου ή την κοιλιακή επαναπόλωση. Επιπλέον, σε αντίθεση με άλλους αντιστηθαγχικούς παράγοντες που επιτυγχάνουν μείωση της καρδιακής συχνότητας (β-αποκλειστές, αποκλειστές διαύλων ασβεστίου), η ιβαμπραδίνη δεν εμφανίζει καμία επίδραση στην αρτηριακή πίεση. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία Procoralan ® σε δισκία των 5 και 7,5mg.

Η διαφαινόμενη εκ των άνω αποτελεσμάτων προστατευτική ωφέλεια της ιβαμπραδίνης, ιδίως έναντι των στεφανιαίων συμβαμάτων, σε άτομα με στηθάγχη, προσθέτει μια νέα σημαντική ιδιότητα στις ήδη τεκμηριωμένες αντιστηθαγχικές δράσεις του φαρμάκου (2)(3)(4)(5).

Λόγω των δεδομένων περιορισμών κάθε αναδρομικής μελέτης, τα συμπεράσματα της συγκεκριμένης επιλεκτικής ανάλυσης χρειάζονται επιβεβαίωση μέσω της διεξαγωγής ευρείας κλίμακας προοπτική μελέτη.
Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη η μελέτη SIGNIFY η οποία αποσκοπεί στην τεκμηρίωση της ωφέλειας της ιβαμπραδίνης σε άτομα με στηθάγχη και συνεπακόλουθο περιορισμό της δραστηριότητας (limiting angina).   


Πηγές
1. Fox K, Ford I, Steg PG, Tendera M, Robertson M, Ferrari R. Heart rate as a prognostic risk factor in patients with coronary artery disease and left-ventricular systolic dysfunction (BEAUTIFUL): a subgroup analysis of a randomised controlled trial. Lancet 2008;372:817–821.

2. Borer JS, Fox K, Jaillon P, Lerebours G. Antianginal and antiischemic effects of ivabradine, an I(f) inhibitor, in stable angina: a randomized, double-blind, multicentered, placebo-controlled trial. Circulation 2003;107:817–823.

3. Tardif JC, Ford I, Tendera M, Bourassa MG, Fox K. Efficacy of ivabradine, a new selective I(f) inhibitor, compared with atenolol in patients with chronic stable angina. Eur Heart J 2005;26:2529–2536.

4. Lopez-Bescos L, Filipova S, Martos R. Long-term safety and efficacy of ivabradine in patients with chronic stable angina. Cardiology 2007;108:387–396.

5. Ruzyllo W, Tendera M, Ford I, Fox KM. Antianginal efficacy and safety of ivabradine compared with amlodipine in patients with stable effort angina pectoris: a 3-month randomised, double-blind, multicentre, noninferiority trial. Drugs 2007;67:393–405.