Κολπική μαρμαρυγή και αθλήματα αντοχής

H δημοτικότητα των αθλημάτων αντοχής – που περιλαμβάνουν δρόμο μεγάλων αποστάσεων και τρίαθλο- παραμένει υψηλή, και τα οφέλη της συστηματικής άθλησης είναι καλά τεκμηριωμένα. Τα αποτελέσματα των αθλημάτων μεγάλης αντοχής δεν είναι όλα θετικά, όμως νέες μελέτες αποκαλύπτουν αυξημένο επιπολασμό κολπικής μαρμαρυγής (AF) σε αυτούς τους αθλητές. Αυτό το άρθρο εξετάζει τα στοιχεία που συνδέουν τα αθλήματα αντοχής με την AF, εξετάζουν τους πιθανούς μηχανισμούς της νόσου, και συζητούν τις επιπλοκές της διαχείρισης αθλητών με AF.

Στον γενικό πληθυσμό, η επίπτωση της AF σε άτομα ηλικίας 45 με 54 είναι περίπου 0,5% και αυξάνεται περίπου 1% σε αυτούς που είναι ηλικίας 55 με 64, και περίπου 4%σε αυτούς που είναι 65 με 74,2. Η επίπτωση της AF σε αντίστοιχες ηλικίες αθλητών είναι σημαντικά υψηλότερη. Πρόσφατη έρευνα βιβλιογραφίας και μετά- ανάλυση των στοιχείων 6 μελετών βρήκε 5πλάσια αύξηση της AF σε δρομείς αντοχής. Συνολικά 1550 άτομα με μέση ηλικία 51έτη συγκρίθηκαν, 93% άντρες. Το odds ratio για AF σε αθλητές σε σύγκριση με τους ασθενείς ελέγχου ήταν 5,29. Σε αυτή τη μετά- ανάλυση και άλλες μελέτες που εξετάζουν τις διαφορές στα 2 φύλα, ο κίνδυνος AF σε ασθενείς αντοχής ήταν σημαντικά υψηλότερος σε άντρες παρά σε γυναίκες – με μία σημαντική μελέτη να δείχνει επίπτωση 6,7% στους άντρες έναντι 0% στις γυναίκες.

Δύο εξακριβωμένοι μηχανικοί παράγοντες που ενισχύουν την εμφάνιση AF είναι η επαναδιαμόρφωση των κόλπων και η επίδραση του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Αυτοί οι παράγοντες συχνά μεταβάλλονται σε αθλητές αντοχής και μπορεί να έχουν αιτιολογική σχέση με τον αυξημένο επιπολασμό AF σε αυτά τα άτομα.

Η συστηματική συμμετοχή σε αθλήματα αντοχής γενικά έχει σαν αποτέλεσμα κάποια διόγκωση και στους δύο κόλπους και κοιλίες σαν υγιή φυσιολογική προσαρμογή. Αν και οι αρχικές προσπάθειες των ερευνητών για τους αθλητές εστίασαν στην αριστερά κοιλία, μακροχρόνιες μελέτες δεν παρατήρησαν σημαντικές μεταβολές στη μορφολογία ή κάποια αύξηση στα σχετικά καρδιαγγειακά συμβάματα. Όμως, λόγω λεπτότερων τοιχωμάτων, οι κόλποι μπορεί να επηρεάζονται ευκολότερα από την προσαρμογή στην άσκηση. Πολλές μελέτες που διεξήχθησαν σε διαφορετικές ομάδες αθλητών έχουν αποδείξει θετική συσχέτιση του μεγέθους του αριστερού κόλπου και του συνολικού βαθμού άσκησης σε βάθος χρόνου. Ακόμα σε ζωικά μοντέλα έχει αποδειχθεί ότι η μακροχρόνια άθληση μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα σημαντική ίνωση των κόλπων καθώς και αυξημένο κίνδυνο AF.

Ο τόνος του αυτόνομου νευρικού συστήματος έχει αποδειχθεί ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην έναρξη και διατήρηση της AF. Η άσκηση αντοχής έχει συνδεθεί με αυξημένη παρασυμπαθητική δραστηριότητα. Άρα, ο αυξημένος κίνδυνος για εμφάνιση και διατήρηση AF σε αθλητές αντοχής επηρεάζεται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα.

Δεδομένης της αύξησης του τόνου του αυτόνομου νευρικού συστήματος με την άσκηση, καθώς και την συσχέτιση της επαναδιαμόρφωσης των κόλπων με άσκηση, έχει προταθεί ότι οι αθλητές με κολπική μαρμαρυγή μπορεί να ωφεληθούν από μια ελάφρυνση του προπονητικού τους προγράμματος. Σε μικρές μελέτες με κορυφαίους αθλητές με AF, η αρρυθμία εξαφανιζόταν σε ασθενείς που διέκοπταν τις προπονήσεις. Όμως, αυτή η προσέγγιση έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ζωή πολλών αθλητών- ασθενών. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικές προσεγγίσεις. Η πρώιμη κατάλυση μπορεί να είναι η καλύτερη προσέγγιση. Σε αθλητές με υπέρταση ,οι ΑΜΕΑ μπορεί να βοηθήσουν. Εάν παράγοντες του αυτόματου νευρικού επηρεάζουν την AF, οι αναστολείς διαύλων νατρίου μπορεί να βοηθήσουν ιδιαίτερα. Τέλος, οι ιατροί που πρέπει να έχουν επίγνωση του αυξημένου κινδύνου  της αντιπηκτικής αγωγής σε αθλητές που συμμετέχουν σε αθλήματα όπου μπορεί να προκύψει αιμορραγία από τραυματισμό. 

Δεδομένης της δημοτικότητας του δρόμου και άλλων αθλημάτων αντοχής στο γενικό πληθυσμό, η διαχείριση της AF σε αυτά τα άτομα εμπλέκει εξίσου ασφάλειες και αθλιάτρους- καρδιολόγους.

1.         Wilhelm M. Atrial fibrillation in endurance athletes. Eur J Prev Cardiol. 2013 Jan 30. [Epub ahead of print]

2.         Bjørnstad HH, Bjørnstad TH, Urheim S, et al. Long-term assessment of electrocardiographic and echocardiographic findings in Norwegian elite endurance athletes. Cardiology. 2009;112:234-241.

3.         Abdulla J, Nielsen JR. Is the risk of atrial fibrillation higher in athletes than in the general population? A systematic review and meta-analysis. Europace. 2009;11:1156-1159.

4.         Wilhelm M, Roten L, Tanner H, et al. Gender differences of atrial and ventricular remodeling and autonomic tone in nonelite athletes. Am J Cardiol. 2011;108:1489-1495.

5.         Pelliccia A, Kinoshita N, Pisicchio C, et al. Long-term clinical consequences of intense, uninterrupted endurance training in olympic athletes. J Am Coll Cardiol. 2010;55:1619-1625.

6.         Benito B, Gay-Jordi G, Serrano-Mollar A, et al. Cardiac arrhythmogenic remodeling in a rat model of long-term intensive exercise training. Circulation. 2011;123:13-22.

7.         Aubert AE, Seps B, Beckers F. Heart rate variability in athletes. Sports Med. 2003;33:889-919