Επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (CABG)

Οι στόχοι της επέμβασης είναι να καταπραΰνουν τα συμπτώματα της στεφανιαίας αρτηριακής νόσου (περιλαμβανομένης της στηθάγχης), και να επιτρέψουν στον ασθενή να επανέλθει σε έναν φυσιολογικό τρόπο ζωής και να μειωθεί ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής και άλλων καρδιακών προβλημάτων.

Η επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης μπορεί να γίνει σε συνδυασμό με άλλα καρδιακά χειρουργεία όταν αυτό είναι απαραίτητο, όπως αντικατάσταση βαλβίδας, επέμβαση αορτικού ανευρύσματος ή επέμβαση θεραπείας κολπικής μαρμαρυγής (ακανόνιστου καρδιακού σφυγμού).

Ποιος είναι κατάλληλος για επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης?

Διαγνωστικές εξετάσεις έχουν βοηθήσει τον καρδιολόγο σας να εντοπίσει την θέση, τον τύπο και την έκταση της στεφανιαίας αρτηριακής νόσου σας. Τα αποτελέσματα αυτών των εξετάσεων, η δομή της καρδιάς σας, η ηλικία σας, η βαρύτητα των συμπτωμάτων, η παρουσία άλλων νοσημάτων, και ο τρόπος ζωής σας θα βοηθήσουν τον καρδιολόγο σας και τον καρδιοχειρουργό σας να καθορίσουν πιο είδος θεραπείας είναι το καλύτερο για σας.

Τι συμβαίνει κατά την διάρκεια επέμβασης αορτοστεφανιαίας παράκαμψης?

Μετά την χορήγηση γενικής αναισθησίας, ο χειρουργός αφαιρεί τις φλέβες ή προετοιμάζει τις αρτηρίες για μόσχευμα.

Υπάρχουν πολλοί τύποι μοσχευμάτων αορτοστεφανιαίας παράκαμψης. Ο χειρουργός αποφασίζει ποια μοσχεύματα θα χρησιμοποιήσει, ανάλογα με την θέση της απόφραξης, τον αριθμό των αποφράξεων και το μέγεθος των στεφανιαίων αρτηριών.

Προετοιμασία μοσχευμάτων

Μοσχεύματα που χρησιμοποιούνται για αορτοστεφανιαία παράκαμψη

• Οι έσω μαστικές αρτηρίες (γνωστά και ως μοσχεύματα ΙΜΑ ή έσω θωρακικές αρτηρίες) είναι τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα μοσχεύματα, καθότι έχουν να επιδείξουν τα καλύτερα αποτελέσματα μακροχρόνια. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτές οι αρτηρίες διατηρούνται ανέπαφες στην έκφυση τους διότι έχουν δική τους παροχή οξυγονωμένου αίματος και μετά συρράπτονται στην στεφανιαία αρτηρία κάτω από το σημείο της απόφραξης. Εάν ο χειρούργος αφαιρέσει την μαστική αρτηρία από την έκφυση της, αυτή καλείται «ελεύθερη» μαστική αρτηρία. Την τελευταία δεκαετία, πάνω από 90%όλων των ασθενών έλαβαν τουλάχιστον ένα έσω αρτηριακό μόσχευμα.

• Η κερκιδική (βραχίονας) αρτηρία είναι άλλος ένας συνηθισμένος τύπος αρτηριακού μοσχεύματος. Υπάρχουν δύο αρτηρίες στο χέρι, η ωλένια και η κερκιδική. Στους περισσότερους ασθενείς το χέρι αιματώνεται από την ωλένια αρτηρία και δεν θα υπάρχουν παρενέργειες εάν χρησιμοποιηθεί η κερκιδική. Προσεκτικοί προεγχειρητικοί και διεγχειρητικοί έλεγχοι καθορίζουν εάν μπορεί να χρησιμοποιηθεί η κερκιδική αρτηρία. Εάν η κερκιδική αρτηρία χρησιμοποιηθεί σαν μόσχευμα, ο ασθενής μπορεί να χρειαστεί να λάβει αγωγή με αναστολείς διαύλων ασβεστίου για αρκετούς μήνες μετά την επέμβαση. Αυτή η αγωγή βοηθά να παραμείνει ανοιχτή η αρτηρία. Κάποια άτομα αναφέρουν μούδιασμα στον καρπό μετά την επέμβαση. Όμως, η μακροχρόνια απώλεια της αισθητικότητας ή οι αιμωδίες είναι σπάνιες.

• Οι σαφηνείς φλέβες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν μοσχεύματα. Η ελάχιστα επεμβατική αφαίρεση της σαφηνούς φλέβας δεν απαιτεί μεγάλη τομή. Μια ή δύο τομές γίνονται στο γόνατο και μια μικρή τομή βουβωνικά. Τα αποτελέσματα είναι μικρότερες ουλές και ταχύτερη ανάρρωση. Ο χειρουργός σας θα αποφασίσει εάν αυτή η μέθοδος καρδιακής αορτοστεφανιαίας παράκαμψης είναι η κατάλληλη επιλογή για σας.

• Η γαστροεπιπλοϊκή αρτηρία του στομάχου και η κάτω επιγαστρική αρτηρία του κοιλιακού τοιχώματος χρησιμοποιούνται σπανιότερα σαν μοσχεύματα.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι?

Όπως σε κάθε επέμβαση, υπάρχουν κίνδυνοι. Ο χειρουργικός κίνδυνος έχει σχέση με την ηλικία σας, την παρουσία άλλων νοσημάτων, και τον αριθμό παρεμβάσεων που θα υποβληθείτε σε μια επέμβαση. Ο καρδιολόγος σας θα συζητήσει μαζί σας αυτούς τους κινδύνους πριν την επέμβαση. Παράκληση να κάνετε ερωτήσεις ώστε να καταλάβετε γιατί σας προτείνεται αυτή η επέμβαση και ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι.

Χειρουργική επέμβαση

Για να παρακαμφθεί η απόφραξη, ο χειρουργός κάνει ένα μικρό άνοιγμα μόλις κάτω από την απόφραξη της πάσχουσας στεφανιαίας αρτηρίας. Εάν χρησιμοποιηθεί μια σαφηνής φλέβα (πόδι) ή μια κερκιδική αρτηρία (χέρι), το ένα άκρο συνδέεται με την στεφανιαία αρτηρία και το άλλο στην αορτή. Εάν χρησιμοποιηθεί μαστική αρτηρία, το ένα άκρο συνδέεται στην στεφανιαία αρτηρία ενώ το άλλο παραμένει συνδεδεμένο την αορτή. Το μόσχευμα συρράπτετε στο άνοιγμα, εκτρέποντας την αιματική ροή γύρω από την απόφραξη.

Η επέμβαση επαναλαμβάνεται μέχρι όλες οι πάσχουσες στεφανιαίες αρτηρίες αντιμετωπισθούν. Συχνά τρεις ή τέσσερις στεφανιαίες αρτηρίες παρακάμπτονται κατά την διάρκεια της επέμβασης.

Πριν ο ασθενής φύγει από το νοσοκομείο, ο ιατρός ή η νοσηλεύτρια θα εξηγήσει τις λεπτομέρειες της επέμβασης αορτοστεφανιαίας παράκαμψης στην οποία υπεβλήθει ο ασθενής.

Μηχάνημα εξωσωματικής κυκλοφορίας

Κατά την επέμβαση, το μηχάνημα εξωσωματικής κυκλοφορίας (επέμβαση “on-pump” ) αναλαμβάνει αντί της καρδιάς και των πνευμόνων, επιτρέποντας στο αίμα να κυκλοφορεί στο υπόλοιπο σώμα. Οι καρδιακοί τύποι σταματούν ώστε ο χειρουργός να μπορεί να κάνει την αορτοστεφανιαία παράκαμψη σε «ακίνητη» καρδιά.

Η επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης «Off-pump» ή με πάλλουσα καρδιά επιτρέπει στους χειρουργούς να ολοκληρώσουν την επέμβαση ενώ η καρδιά ακόμα πάλλεται. Δεν χρησιμοποιείται το μηχάνημα της εξωσωματικής. Ο χειρουργός χρησιμοποιεί εξελιγμένο εξοπλισμό για να σταθεροποιήσει (να κρατήσει ) τμήματα της καρδιάς και να παρακάμψει την αποφραγμένη αρτηρία σε ιδιαίτερα ελεγχόμενο εγχειρητικό περιβάλλον. Εντωμεταξύ, η υπόλοιπη καρδιά συνεχίζει να πάλλεται και να αντλεί και να κυκλοφορεί αίμα στο σώμα.

Ελάχιστα επεμβατική τεχνική

Η ελάχιστα επεμβατική τεχνική αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (MIDCAB) είναι μια επιλογή για κάποιους ασθενείς που απαιτούν μόσχευμα αριστεράς μαστικής αρτηρίας (LIMA) στον πρόσθιο κατιόντα (LAD).

Άλλες ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές τεχνικές περιλαμβάνουν ενδοσκοπικές προσεγγίσεις ( που αποκαλείται port access, θωρακοσκοπικές ή υποβοηθούμενες από βίντεο) και η ρομποτικά υποβοηθούμενη επέμβαση.

Τα οφέλη της ελάχιστα επεμβατικής τεχνικής περιλαμβάνουν μικρότερη τομή (3 με 4 ίντσες αντί για τομή 6- 8 ιντσών στα παραδοσιακά χειρουργεία) και μικρότερες ουλές. Άλλα πιθανά οφέλη μπορεί να περιλαμβάνουν μικρότερο κίνδυνο λοίμωξης, μικρότερη αιμορραγία, λιγότερο πόνο και τραύμα, μειωμένος χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο (3-5 μέρες) και μειωμένο χρόνο ανάρρωσης.

Παραδοσιακή τομή

Ελάχιστα επεμβατική τομή

Η χειρουργική ομάδα θα συγκρίνει προσεκτικά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των ελάχιστα επεμβατικών αορτοστεφανιαίων παρακάμψεων αντί της παραδοσιακής επέμβασης CABG. Ο χειρουργός σας θα μελετήσει όλες τις διαγνωστικές εξετάσεις σας πριν την επέμβαση για να καθορίσει εάν είστε υποψήφιος για κάποια από αυτές τις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές.

Πόσο διαρκεί η επέμβαση?

Η επέμβαση γενικά διαρκεί από 3 μέχρι 5 ώρες, ανάλογα με τον αριθμό των αρτηριών που θα παρακαμφθούν.

Μετά την επέμβαση

Αφού έχουν ολοκληρωθεί τα μοσχεύματα κατά την επέμβαση “on pump”, το μηχάνημα εξωσωματικής κυκλοφορίας διακόπτεται, και η καρδιά ξεκινά να χτυπά μόνη της, και η αιματική ροή επανέρχεται στα φυσιολογικά.

Τοποθετούνται καλώδια προσωρινής βηματοδότησης και θωρακικός σωλήνας παροχέτευσης υγρών προτού κλείσει το στέρνο με ειδικά σύρματα στέρνου. Μετά το στήθος κλείνει με εσωτερικές ραφές ή παραδοσιακά εξωτερικά ράμματα. Μερικές φορές συνδέεται προσωρινός εξωτερικός βηματοδότης με τα καλώδια βηματοδότησης για να ρυθμίζουν την καρδιακή συχνότητα μέχρι να βελτιωθεί η κατάσταση σας.

Ο ασθενής μεταφέρεται σε μια μονάδα εντατικής θεραπείας για στενή παρακολούθηση για μια με δύο μέρες μετά την επέμβαση. Η παρακολούθηση στην φάση της ανάρρωσης περιλαμβάνει συνεχή παρακολούθηση της καρδιάς, της αρτηριακής πίεσης, και του οξυγόνου και συχνούς ελέγχους ζωτικών σημείων και άλλων παραμέτρων όπως καρδιακών ήχων.

Μόλις ο ασθενής μεταφερθεί στην πτέρυγα νοσηλείας, παραμένει στο νοσοκομείο για άλλες 3 με 5 μέρες.

Πως θα νοιώθω μετά το χειρουργείο?

Για λίγο μετά την επέμβαση, μπορεί να νοιώθετε χειρότερα από ότι πριν την επέμβαση. Αυτό είναι φυσιολογικό και έχει να κάνει με το τραύμα της επέμβασης, αλλά όχι απαραίτητα με την λειτουργία των καρδιακών σας βαλβίδων. Μπορεί να χρειαστούν 4 με 10 εβδομάδες για πλήρη ανάρρωση από την επέμβασή σας.

Το πώς να νοιώθετε μετά την επέμβαση σας, εξαρτάται από την συνολική σας υγεία, τα αποτελέσματα της επέμβασης, και πόσο καλά φροντίζεται τον εαυτό σας μετά το χειρουργείο. Μετά την ανάρρωση από την επέμβαση, οι περισσότεροι ασθενείς αισθάνονται καλύτερα. Σε κάποιο βαθμό, το πώς αισθάνεσθε εξαρτάται από το πώς νοιώθατε πριν την επέμβαση,

Οι ασθενείς με τα σοβαρότερα συμπτώματα πριν την επέμβαση μπορεί να νοιώσουν μεγαλύτερη ανακούφιση μετά την επέμβαση. Καλέστε τον ιατρό σας εάν ανησυχείτε για τα συμπτώματά σας ή τον ρυθμό αποθεραπείας σας.

Ανάρρωση

Η πλήρης ανάρρωση από επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης διαρκεί περίπου 2 μήνες, ή λιγότερο εάν χρησιμοποιηθούν ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές. Οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να οδηγήσουν σε περίπου 3 με 8 εβδομάδες μετά την επέμβαση. Ο ιατρός σας θα σας δώσει συγκεκριμένες οδηγίες για την ανάρρωσή σας και την επιστροφή στην εργασία σας, συμπεριλαμβανομένων οδηγιών για τις δραστηριότητές σας και το πώς να φροντίσετε την τομή και την γενική σας υγεία μετά την επέμβαση.

Παρακολούθηση

Τους πρώτους μήνες μετά την επέμβαση, πιθανότατα θα επισκεφτείτε μερικές φορές τον ιατρό που σας παρέπεμψε για την επέμβαση. Πρέπει να προγραμματίσετε ραντεβού με τον καρδιολόγο σας (ακόμα και εάν δεν έχετε κανένα σύμπτωμα).

Τα ραντεβού επανελέγχου σας μπορούν να προγραμματίζονται κάθε χρόνο, ή συχνότερα, ανάλογα με τις οδηγίες του ιατρού σας. Τα ραντεβού σας πρέπει να περιλαμβάνουν ιατρική εξέταση. Διαγνωστικές εξετάσεις (όπως υπερηχογράφημα καρδιάς) μπορεί να επαναλαμβάνονται τακτικά.

Πρέπει να καλέσετε τον ιατρό σας εάν τα συμπτώματά σας γίνουν σοβαρότερα ή συχνότερα. Μη περιμένετε μέχρι το επόμενο ραντεβού για να συζητήσετε τις αλλαγές στα συμπτώματά σας.

Σημασία στις αλλαγές τρόπου ζωής

Η αορτοστεφανιαία παράκαμψη αυξάνει την αιματική ροή στην καρδιά, αλλά δεν θεραπεύει την στεφανιαία αρτηριακή νόσο. Πάλι πρέπει να μειώσετε τους παράγοντες κινδύνου σας αλλάζοντας τον τρόπο ζωής σας, παίρνοντας την φαρμακευτική αγωγή σας όπως σας χορηγείται και ακολουθώντας τις οδηγίες του ιατρού σας για να προλάβετε μελλοντικά την νόσο. Οι αλλαγές τους τρόπου ζωής περιλαμβάνουν:

• Διακοπή καπνίσματος

• Θεραπεία υψηλής χοληστερίνης

• Ρύθμιση υπέρτασης και διαβήτη

• Συστηματική άσκηση

• Διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους

• Υγιεινή διατροφή για την καρδιά

• Διαχείριση άγχους και θυμού

• Σωστή λήψη φαρμακευτικής αγωγής σύμφωνα με τις οδηγίες

• Συμμετοχή σε πρόγραμμα καρδιακής αποκατάστασης, όπως αυτή συνίσταται

• Παρακολούθηση από τον ιατρό σας με τακτικές επισκέψεις