Μελέτη δείχνει ότι απαιτείται έγκαιρη δράση για πλήρη αναστροφή της αρτηριοσκλήρυνσης

Νέα δεδομένα από μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι αν και είναι δυνατή η πλήρη ύφεση της αρτηριοσκλήρυνσης μειώνοντας τα επίπεδα της χοληστερίνης πλάσματος, είναι δυσχερέστερη η αναστροφή της νόσου όταν οι αλλοιώσεις είναι πιο προχωρημένες.

Τα ευρήματα, λένε οι ερευνητές, προτείνουν την πρώιμη θεραπεία της αρτηριοσκλήρυνσης, παρά να αναμένουμε μέχρι να εμφανιστούν αυτές οι προχωρημένες βλάβες.

«Είδαμε ότι όταν μειώναμε τα επίπεδα της χοληστερίνης πλάσματος σε ποντίκια με αρχικά στάδια νόσου ή μικρότερες βλάβες, μπορούσαμε να αναστρέψουμε πλήρως ολόκληρη την βλάβη. Εξαφανίστηκε σχεδόν πλήρως», είπε η ερευνήτρια Dr Josefin Skogsberg (Karolinska Institutet, Στοκχόλμη, Σουηδία) είπε στο heartwire. «Όταν όμως μειώναμε την χοληστερίνη σε ποντίκια με πιο ώριμες βλάβες, βρήκαμε ότι αυτές οι βλάβες επίσης υποχωρούσαν, αλλά δεν μπορούσαν να υποχωρήσουν πλήρως. Παρέμενε περίπου το ένα τρίτο του αρχικού τους μεγέθους.»

Επιπλέον, οι ερευνητές βρήκαν επίσης ότι τα γονίδια που ευθύνονται για την υποχώρηση της αρτηριοσκλήρυνσης με την μείωση της χοληστερίνης διαφέρουν στα αρχικά στάδια της αρτηριοσκλήρυνσης και στις πιο προχωρημένες μορφές της νόσου.

Οι προηγούμενες απεικονιστικές μελέτες με εντατική θεραπεία στατινών, περιλαμβανομένων των METEOR με rosuvastatin (Crestor, AstraZeneca) και REVERSAL με atorvastatin, έδειξαν ότι η θεραπεία μπορεί να επιβραδύνει ή και να σταματήσει την εξέλιξη της αρτηριοσκλήρυνσης των στεφανιαίων. Η μελέτη ASTEROID, που δημοσιεύθηκε το 2006, προχώρησε παραπέρα, όταν οι ερευνητές ήταν από τους πρώτους που έδειξαν ότι η θεραπεία θα μπορούσε να έχει σαν αποτέλεσμα σημαντική μείωση του αθηρώματος.

Δημοσιεύοντας τα ευρήματά τους στις 27 Φεβρουαρίου 2014, στο PLoS Genetics, η Skogsberg είπε πως αυτή η μελέτη ήταν μια προσπάθεια να κατανοήσουμε τι συμβαίνει σε μοριακό επίπεδο όταν μειώσεις της χοληστερίνης είχαν σαν αποτέλεσμα ύφεση της αρτηριοσκλήρωσης. Χρησιμοποιήθηκε ένα μοντέλο με ποντίκια με αυξημένα επίπεδα LDL-χοληστερίνης, παρόμοια με ανθρώπους με πρώιμη αρτηριοσκλήρυνση. Οι ερευνητές μπόρεσαν να ελέγξουν γενετικά τα ποντίκια ώστε να μειώσουν τα επίπεδα χοληστερίνης πλάσματος ανά πάσα στιγμή κατά την εξέλιξης της αρτηριοσκλήρυνσης. Έτσι, εξέτασαν την επίδραση της μείωσης της χοληστερίνης σε διαφορετικά στάδια της εξέλιξης της νόσου.

Με δεδομένο ότι κατάφεραν να επιτύχουν πλήρη ύφεση των αρτηριοσκληρυντικών βλαβών σε ποντίκια με αρχικά στάδια της νόσου, είπε η Skogsberg ότι τα ευρήματα με την πρώιμη θεραπεία είναι καλύτερα, αν και τόνισε ότι ισχύουν οι συνήθεις επιφυλάξεις για μεταφορά ευρημάτων από ζωικά μοντέλα σε ανθρώπους.

«Εάν μεταφέραμε αυτά τα ευρήματα σε ανθρώπους, τότε θα λέγαμε ότι τα άτομα με κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου θα ωφεληθούν περισσότερο από την πρώιμη παρά από την καθυστερημένη έναρξη θεραπείας», είπε η Skogsberg. «Εάν αρχίσετε αργότερα θεραπεία, τότε μπορεί να μην μπορέσετε να προλάβετε την ρήξη των προχωρημένων επικίνδυνων πλακών. Είναι πολύ αργά».

Επιπλέον των ευρημάτων αυτών, οι ερευνητές επίσης εντόπισαν καίρια γονίδια υπεύθυνα για την υποχώρηση της αρτηριοσκλήρυνσης. Ενδιαφέρον είναι ότι τα σημεία κλειδιά υπεύθυνα για την μείωση της χοληστερίνης πλάσματος ήταν διαφορετικά ανάλογα με το στάδιο της νόσου. Για ποντίκια με πρώιμες, ώριμες και προχωρημένες βλάβες, τα γονίδια ήταν τα PPARG, MLL5, και SRSF10/XRN2, αντιστοίχως.

«Εξετάσαμε την λειτουργία των γονιδίων στο αρτηριακό τοίχωμα πριν μειώσουμε τα επίπεδα χοληστερίνης πλάσματα και μετά» είπε η Skogsberg. «Κάνοντας αυτό, μπορούσαμε να εντοπίσουμε τα γονίδια που ενεργοποιήθηκαν από την μείωση των επιπέδων χοληστερίνης πλάσματος. Αυτά είναι τα γονίδια που πιστεύουμε ότι ευθύνονται για την υποχώρηση της αρτηριοσκλήρυνσης. Ξανά, εκπλαγήκαμε γιατί διαφορετικά γονίδια ενεργοποιούνταν για διαφορετικές φάσεις εξέλιξης της νόσου».

Τα επόμενα βήματα, σύμφωνα με την Skogsberg, θα περιλαμβάνουν μελέτες που θα εξετάζουν ειδικά τα ποντίκια με προχωρημένες αρτηριοσκληρυντικές βλάβες. Ελπίζουν να στοχεύσουν γονίδια κλειδί, στην περίπτωση αυτή το SRSF10/XRN2, ώστε να δούμε εάν αυτό συνεπάγεται σημαντικά μεγαλύτερη υποχώρηση της αρτηριοσκλήρυνσης από ότι μόνο με μείωση της χοληστερίνης.

ΠΗΓΗ

Björkegren BM, Sara Hägg S, Talukdar HA, al. Plasma-cholesterol–induced lesion networks activated before regression of early, mature, and advanced atherosclerosis. PLoS Genet 2014; DOI:10.1371/journal.pgen.1004201.