STROKESTOP: Μαζικός έλεγχος κολπικής μαρμαρυγής καταγράφει τον κίνδυνο εγκεφαλικού

Ο συστηματικός έλεγχος πάνω από 25.000 ατόμων ηλικίας 75-76 ετών καθόρισε ότι η κολπική μαρμαρυγή (AF) χωρίς αγωγή υπήρχε στο 5% των περιπτώσεων, εκθέτοντάς τους σε αυξημένο κίνδυνο αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, σύμφωνα με τα πρώτα ευρήματα της μελέτης STROKESTOP.

Η Σουηδική μελέτη ερευνά εάν ο εντοπισμός των ασθενών με AF μέσω τέτοιου ελέγχου θα οδηγήσει σε μείωση μελλοντικών εγκεφαλικών επεισοδίων. Ανακοινώνοντας τα πρώτα ευρήματα την περασμένη εβδομάδα στο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρίας (ESC) 2013 στο Άμστερνταμ, Ολλανδία, η Emma Svennberg, MD, του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Danderyd, Σουηδία, σημείωσε ότι η AF εκτιμάται ότι θα επηρεάσει 1.5% με 2% του γενικού πληθυσμού, και η επίπτωση του αναμένεται να διπλασιαστεί στα επόμενα 50 χρόνια με τη γήρανση του πληθυσμού.

«Βόμβα έτοιμη να εκραγεί»

Ο πρόεδρος της προεδρεύουσας επιτροπής του STROKESTOP , καθηγητής Mårten Rosenqvist, επίσης από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Danderyd University, του Ινστιτούτου Karolinska, περιέγραψε την AF σαν «Βόμβα έτοιμη να εκραγεί». Οι ασθενείς με AF έχουν πενταπλάσια αυξημένο κίνδυνο ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου, αλλά αυτός μπορεί να μειωθεί με αντιπηκτική θεραπεία.

Η Dr Svennberg τόνισε την σημασία του εντοπισμού των ασθενών με την νόσο. «Περίπου 30% των ασθενών με AF είναι ασυμπτωματικοί, και πάνω από 50% δεν λαμβάνουν καμία θεραπεία, οπότε αναμένεται να αντιμετωπίσουμε επιδημία εγκεφαλικών που σχετίζονται με την AF εάν δεν γίνει κάτι ώστε να βελτιωθούν οι αριθμοί των ασθενών που λαμβάνουν θεραπευτική αγωγή», είπε. Στη μελέτη STROKESTOP, και τα 25.000 άτομα ηλικίας 75-76 από την περιοχή της Στοκχόλμης και την περιοχή Halland στη Σουηδία τυχαιοποιήθηκαν να ελεγχθούν για AF ή σε ομάδα ελέγχου. Ο έλεγχος διενεργήθηκε κατ΄οίκον από τα ίδια τα άτομα με συσκευή ηλεκτροκαρδιογράφου χειρός και διήρκεσε 1 λεπτό την ημέρα για 2 εβδομάδες.

Όταν εμφανιζόταν AF, στους ασθενείς χορηγούνταν θεραπεία με από του στόματος αντιπηκτικά. Και οι δύο ομάδες παρακολουθήθηκαν προοπτικά για 5 χρόνια για θρομβοεμβολικά συμβάματα, αιμορραγίες και θνητότητα.

Τα δεδομένα δείχνουν ότι μετά από 1 χρόνο μελέτης, 6496 (50%) από τους 13.000 κατοίκους που συμμετείχαν στη μελέτη συμφώνησαν να ελεγχθούν για AF. Μικρότερο ποσοστό των ασθενών συμφώνησε να ελεγχθεί στην Στοκχόλμη (49%) από ότι στις αγροτικές περιοχές (65%), είπε η Dr. Svennberg. Οι ερευνητές εξετάζουν τους παράγοντες που αφορούν την συμμετοχή , στην προσπάθεια να την αυξήσουν. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι πάνω από 11% της ομάδας ελέγχου είχαν AF. Παλαιότερα διαγνωσμένη AF βρέθηκε σε 3% των ασθενών, ενώ 2% των ασθενών με AF παρότι ήταν διαγνωσμένοι δεν λάμβαναν από του στόματος αντιπηκτικά.

Πάνω από 90% των ασθενών με αδιάγνωστη AF ξεκίνησαν από του στόματος αντιπηκτικά. «Αυτό θα πρέπει να μειώσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού τους μέχρι και κατά 70%» είπε η Dr. Svennberg.

Προσέθεσε ότι οι ερευνητές εξακολουθούσαν να συλλέγουν στοιχεία από τους ασθενείς που είχαν γνωστή AF αλλά δεν λάμβαναν αντιπηκτικά. Τα τελικά αποτελέσματα της μελέτης θα είναι διαθέσιμα το 2018.

Όλα τα εργαλεία έχουν σημασία

Σχολιάζοντας τη μελέτη για το Medscape Medical News, ο καθηγητής Robert Hatala, του Εθνικού Ινστιτούτου Καρδιάς , Μπρατισλάβα, Σλοβακία, αποκάλεσε τον έλεγχο του ηλικιωμένου πληθυσμού «πολύ καλή ιδέα. Είναι ένα απλό μέτρο που θα μπορούσε να εντοπίσει πολλούς ασθενείς με AF.»

Εξήγησε ότι οι κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν έλεγχο για διαταραχές σφυγμού σε κάθε ιατρική εξέταση σε ασθενείς άνω των 65 ετών, και οι ασθενείς με άρρυθμο σφυγμό θα πρέπει να κάνουν Η.Κ.Γ.. Όμως, αυτό δεν γίνεται πάντα. «Ακόμα και εάν καταφέρουμε οι γενικοί ιατροί να ψηλαφούν το σφυγμό όλων των ηλικιωμένων ασθενών που τους επισκέπτονται θα είναι μεγάλη βοήθεια.»

Τόνισε ότι η χρήση συσκευής Η.Κ.Γ. χειρός για 1 λεπτό κάθε μέρα για 2 εβδομάδες είναι καλύτερο διαγνωστικό εργαλείο από ένα και μόνο Η.Κ.Γ. , που διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα. «Αν και δεν είναι απόλυτα αξιόπιστο – χρειάζεται μεγαλύτερη παρακολούθηση – είναι καλός συμβιβασμός».

Προσέθεσε: « Γενικά είναι σίγουρα σημαντικός ο αριθμός ηλικιωμένων στη πραγματικότητα με αδιάγνωστη AF με υψηλό κίνδυνο εγκεφαλικού. Κάθε εργαλείο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να εντοπίσουμε αυτά τα άτομα είναι σημαντικό. Αυτό θα συμβάλλει στην μείωση των εγκεφαλικών.»

Ο καθηγητής Hatala τόνισε ότι τα τελευταία 20 χρόνια , οι καρδιακές προσβολές έχουν συνεχώς παρουσιαστεί σαν μεγάλος δολοφόνος αλλά τα στοιχεία της μελέτης OXVASC στο Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν ότι ακόμα και εάν συνυπολογίσουμε τα ΟΕΜ και τους αιφνίδιους θανάτους , είναι μόλις τα μισά συμβάματα από ότι τα εγκεφαλικά. «Τα εγκεφαλικά έχουν μεγαλύτερη επίπτωση από τα ΟΕΜ στον δυτικό κόσμο. Οι καρδιολόγοι πρέπει να συνεργαστούν με τους νευρολόγους για να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα».

Τόνισε ότι υπάρχει ισχυρή σχέση ανάμεσα στην AF και τα εγκεφαλικά. «Σπάνια στην Ιατρική υπάρχει ένας παράγοντας κινδύνου με δείκτη κινδύνου 5 και άνω για ένα συγκεκριμένο σύμβαμα, αλλά αυτό συμβαίνει για την AF και τα εγκεφαλικά. Είναι εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας κινδύνου. Πρέπει να εστιάσουμε τις προσπάθειές μας σε αυτό.»

Ο καθηγητής Hatala είπε ότι περιμένει η μελέτη STROKESTOP να δείξει ότι ο έλεγχος για AF έχει σαν αποτέλεσμα μείωση στα εγκεφαλικά και μπορεί να αποτελέσει διεθνή πρακτική.

European Society of Cardiology (ESC) Congress 2013. Abstract 4382. Presented September 3, 2013.