Εδώ και πολλά χρόνια αναγνωρίζεται ότι η κατανάλωση αλκοόλ σε μεγάλες ποσότητες για σειρά ετών, προάγει την αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια. Η αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια ,κλινικά πανομοιότυπη με την ιδιοπαθή διατατική μυοκαρδιοπάθεια , είναι στο Δυτικό Κόσμο η κύρια μορφή δευτερογενούς διατατικής μυοκαρδιοπάθειας. Με αυτήν τη δομική μεταβολή και λειτουργική έκπτωση δημιουργείται το υπόστρωμα για κολπικές και κοιλιακές αρρυθμίες. Εντούτοις μόνο τα τελευταία 20-25 χρόνια έχει διευκρινισθεί η αρρυθμιογόνος δυναμική της βραχυπρόθεσμης κατανάλωσης αλκοόλ σε ασθενείς χωρίς εμφανή καρδιακή ανεπάρκεια.
Το 1978 ο Ettinger και συν διεξήγαγαν μια μελέτη 32 επεισοδίων αρρυθμίας σε 24 ασθενείς. Οι ασθενείς αυτοί κατανάλωναν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ συστηματικά αλλά και επιπροσθέτως είχαν επιδοθεί και σε ένα Σαββατοκύριακο ή Αργία με μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ πριν να εξετασθούν. Με βάση τα αποτελέσματα αυτά δημιουργήθηκε ο όρος σύνδρομο της καρδιοπάθειας των διακοπών καρδιά. Ορίζεται σαν μία οξεία διαταραχή καρδιακού ρυθμού ή αγωγής ,συνηθέστερα υπερκοιλιακή ταχυαρρυθμία, που σχετίζεται με τη μεγάλη κατανάλωση αιθανόλης σε άτομο χωρίς άλλα κλινικά στοιχεία καρδιακής νόσου. Συνηθέστερα είναι αυτοανατασσόμενο σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την αποχή από τη χρήση αλκοόλ.
Το σύνδρομο της καρδιοπάθειας των διακοπών πλέον αναφέρεται στο συσχετισμό της χρήσης αλκοόλ και διαταραχών ρυθμού, ιδιαίτερα υπερκοιλιακών ταχυαρρυθμιών σε προφανώς υγιής ανθρώπους. Αντίστοιχες μελέτες για τη περιστασιακή χρήση της μαριχουάνας είχαν παρόμοια αποτελέσματα. Η συχνότερη διαταραχή ρυθμού ήταν η κολπική μαρμαρυγή που συνήθως ανατάσσονταν σε φλεβοκομβικό ρυθμό εντός 24ωρών.Τ ο σύνδρομο καρδιοπάθειας των διακοπών ,πρέπει να λαμβάνεται υπό όψιν σε ασθενείς χωρίς δομική καρδιακή νόσο με πρωτοεμφανιζόμενη κολπική μαρμαρυγή. Παρότι το σύνδρομο μπορεί να επανεμφανισθεί ,η κλινική του πορεία είναι καλοήθης, και συνήθως δεν ενδείκνυται η χορήγηση συγκεκριμένης αντιαρρυθμικής αγωγής. Περιέργως ακόμα και η λήψη μικρής ποσότητας αλκοόλ μπορεί να πυροδοτήσει σε μερικούς ασθενείς παροξυντική κολπική μαρμαρυγή.
Παθοφυσιολογία
Πολλοί μηχανισμοί θεωρούνται υπεύθυνοι για την αρρυθμιογένεια του αλκοόλ. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η αυξημένη έκκριση επινεφρίνης και νορεπινεφρίνης, διέγερση του συμπαθητικού, αύξηση στα επίπεδα ελεύθερων λιπαρών οξέων στο αίμα, και μια έμμεση επίδραση της ακεταλδεύδης τον κύριο μεταβολίτη του αλκοόλ , ή των εθυλεστέρων έναν καρδιακό αλκοολικό μεταβολίτη. Το αλκοόλ μπορεί να μειώσει απευθείας το ρεύμα νατρίου και να επηρεάσει το διακυταρρικό pH, είτε προκαλώντας οξείδωση σε χαμηλές δόσεις, είτε αλκάλωση σε υψηλότερες .Ενδιαφέρον είναι ότι αυτές οι επιδράσεις είναι συγκεκριμένες ανά είδος με τους ανθρώπους και τα κουνέλια να έχουν παρόμοιες επιδράσεις ,ενώ οι κόλποι των σκύλων δεν φαίνεται να επηρεάζονται.
Η ανάλυση Η.Κ.Γ. μετά την ανάταξη των αρρυθμιών σε ασθενείς που είχαν καταναλώσει μεγάλες ποσότητες αλκοόλ δείχνουν σημαντική παράταση των PR, QRS, και QT διαστημάτων σε σχέση με τους ασθενείς με αρρυθμίες χωρίς κατανάλωση αλκοόλ. Η αρρυθμιογένεια του αλκοόλ έχει εξετασθεί και σε ηλεκτροφυσιολογικό εργαστήριο.
Σε μία μελέτη εξετάσθηκαν 14 ασθενείς με ιστορικό σημαντικής κατανάλωσης αλκοόλ. Αρχικά με την τεχνική εξωτερικής κολπικής και κοιλιακής διέγερσης προκλήθηκε μη εμμένουσα κοιλιακή ταχυκαρδία σε 1 ασθενή, μη εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή σε 1 ασθενή, ζεύγη κοιλιακών συστολών σε έναν ασθενή και καμία αντίδραση στους υπόλοιπους 11 ασθενείς. Μετά χορήγηση αλκοόλ 10 στους 14 εμφάνισαν εμμένουσες ή μη εμμένουσες ταχυαρρυθμίες με την τεχνική εξωτερικής διέγερσης με σημαντική επιβράδυνση της κοιλιακής αγωγής του His.
Σε άλλη μελέτη μετά κατάποση ουίσκι δεν άλλαξε η κολπική ανερέθιστη περίοδος αλλά ευοδώθηκε η πρόκληση κολπικού πτερυγισμού τόσο σε άτομα που ήταν χρόνιοι πότες όσο και σε άτομα που δεν ήταν. Τα αποτελέσματα υποστηρίζουν ότι το αλκοόλ έχει προαρρυθμικές ιδιότητες. Αυτό φαίνεται εντονότερα σε ασθενείς με μεγαλύτερη διασπορά του κύματος P.Αν και περιγράφονται διαταραχές επαναπόλωσης στο Η.Κ.Γ. επιφανείας, δεν είναι βέβαιο ότι το κοιλιακό μυοκάρδιο αντιδρά ανάλογα στην αιθανόλη. Σε μία περίπτωση κοιλιακής μαρμαρυγής σε ασθενή με μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ ,η Ηλεκτροφυσιολογική Μελέτη(Η.Φ.Μ.) έδειξε πρόκληση μόνο κολπικής μαρμαρυγής με ταχεία κοιλιακή ανταπόκριση αλλά όχι κοιλιακές αρρυθμίες.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Συχνότητα
Ηνωμένες Πολιτείες
Η συχνότητα με την οποία καρδιακές αρρυθμίες μπορούν να αποδοθούν στη χρήση αλκοόλ είναι ασαφής λόγω διαφορετικών δεδομένων. Σε μία μελέτη αναδεικνύεται το αλκοόλ σε αιτιολογικό παράγοντα στο 35% των περιπτώσεων προσφάτου έναρξης κολπικής μαρμαρυγής και σε 63% των περιπτώσεων με ασθενείς κάτω των 65 ετών. Αντιθέτως σε άλλη μελέτη μόνο το 5-10 % των νέων περιπτώσεων κολπικής μαρμαρυγής μπορούν να εξηγηθούν από τη χρήση αλκοόλ.
Η κολπική μαρμαρυγή είναι η συχνότερη διαταραχή ρυθμού που σχετίζεται με το αλκοόλ. Ο κολπικός πτερυγισμός, μεμονωμένες έκτακτες κοιλιακές συστολές, μεμονωμένες έκτακτες κολπικές συστολές ,κομβική ταχυκαρδία και διάφοροι άλλοι ρυθμοί είναι λιγότερο συχνές μορφές αρρυθμίας.
Διεθνώς
Παγκοσμίως ο επιπολασμός δεν είναι καλά καταγεγραμμένος. Θεωρείται ότι ο επιπολασμός είναι αυξημένος σε χώρες με μεγαλύτερα ποσοστά κατανάλωσης αλκοόλ και αλκοολισμού.
Θνησιμότητα /Νοσηρότητα
Η συστηματική κατανάλωση αλκοόλ σε μικρές ποσότητες φαίνεται ότι δεν προκαλεί αρρυθμίες όπως η κατανάλωση σε μεγάλες ποσότητες. Έχει αποδειχτεί σε ένα δείγμα ασθενών με ημερήσια λήψη αλκοόλ πάνω από 6 ποτά, ότι ο κίνδυνος εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής, κολπικού πτερυγισμού, και κολπικών έκτακτων συστολών είναι τουλάχιστον διπλάσιος από ότι σε ασθενείς που κατανάλωναν κατά μέσο όρο λιγότερο από ένα ποτό ημερησίως.
Φυλή
Δεν υπάρχουν σχετικά στοιχεία
Φύλο
Η αυξημένη επίπτωση του συνδρόμου της καρδιάς της αργίας δεν είναι σαφώς τεκμηριωμένη στους άνδρες. Αυτή όμως συμπεραίνεται καθώς οι άνδρες έχουν αυξημένη επίπτωση κολπικής μαρμαρυγής και αλκοολισμού.
Ηλικία
Αν και η κολπική μαρμαρυγή αυξάνεται με την ηλικία, δεν είναι σαφές αν το σύνδρομο είναι συχνότερο σε ηλικιωμένους ασθενής , αφού αυτή η ηλικιακή ομάδα είναι πιθανότερο να έχει δομική καρδιακή νόσο.
Ιστορικό
Οι ασθενείς με οξεία έκθεση σε αλκοόλ μπορεί να παρουσιάσουν πληθώρα συμπτωμάτων:
§ Το αίσθημα παλμών είναι το συχνότερο σύμπτωμα. Αυτοί μπορεί να είναι συνεχές ή διαλείπον, ανάλογα με την παρουσία ή απουσία εμμένουσας αρρυθμίας και την κοιλιακή ανταπόκριση της κολπικής μαρμαρυγής. Ασθενείς με ταχεία κοιλιακή ανταπόκριση παρουσιάζουν προσυγκοπικά συμπτώματα ,δύσπνοια κόπωσης και στηθάγχη.
§ Οι ασθενείς έχουν συχνά ιστορικό προηγούμενης έκθεσης σε αλκοόλ. Αυτό συμβαίνει συχνά σε παρασπονδίες το σαββατοκύριακο ,κατά τις αργίες και φυσικά στις διακοπές. Οι θεράποντες σε περίπτωση ιστορικού αλκοολισμού θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση για συνυπάρχοντα νοσήματα όπως αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια, και η χρόνια ηπατική νόσος. Τα συνυπάρχοντα νοσήματα αυτά επηρεάζουν σημαντική στη πρόγνωση και την διαχείριση των ασθενών.
Εξέταση
Στη φυσική εξέταση ο ασθενής μπορεί να έχει απόπνοια αλκοόλης ή σημεία μέθης. Ανάλογα με το ρυθμό ο ασθενής μπορεί να έχει ακανόνιστο ή νηματοειδή ρυθμό. Η καρδιακή ακρόαση είναι συνήθως φυσιολογική εκτός από άρρυθμους και/ή ταχείς καρδιακούς τόνους. Η εγρήγορση μπορεί να είναι μειωμένη όπως σε κατάσταση μέθης.
Εργαστηριακός Έλεγχος
- Να ελέγχεται τα επίπεδα ηλεκτρολυτών στο αίμα, ιδιαιτέρως το κάλιο σε όλους τους ασθενείς με οξείες αρρυθμίες.
Απεικονιστικός έλεγχος
- Ο υπερηχογραφικός έλεγχος της καρδιάς έχει καθιερωθεί για να ελέγχονται η διόγκωση των κοιλοτήτων ,η κινητικότητα της αριστεράς κοιλίας, υπερτροφία, βαλβιδική νόσος και η συστολική λειτουργία.
- Σε ασθενείς με κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, μπορεί να απαιτείται επιπλέον έλεγχος (απεικονιστικός έλεγχος αιμάτωσης κλπ).
Λοιπός Έλεγχος
§ Το Η.Κ.Γ. 12 απαγωγών είναι βασικό για τον αποκλεισμό άλλον καρδιακών νόσων όπως ισχαιμία, έμφραγμα πνευμονική εμβολή ή υπερτροφία.
§ Μετά την ύφεση του συνδρόμου και την αποκατάσταση φλεβοκομβικού ρυθμού, συνιστάται σε κάποιους ασθενείς η διενέργεια δοκιμασίας κόπωσης για να διερευνηθεί η πιθανότητα αρρυθμίας προκαλούμενη σε κόπωση.
Θεραπευτική Αντιμετώπιση
§ Οι ασθενείς που έρχονται στα επείγοντα με εμμένουσες ταχυαρρυθμίες δευτερογενώς από δηλητηρίαση με αλκοόλ συνήθως χρειάζονται μόνο παρακολούθηση του Η.Κ.Γ. Μπορεί να απαιτείται χορήγηση παραγόντων που αποκλείουν τον κολποκοιλιακό κόμβο (π.χ. β-αποκλειστών, βεραπαμίλης, διλτιαζέμης) αν η κοιλιακή ανταπόκριση είναι ταχεία. Εάν η διάρκεια της κολπικής μαρμαρυγής πλησιάζει τις 24-48 ώρες πρέπει να γίνει ανάταξη της για να αποφευχθεί η χρήση αντιπηκτικών. Γενικά απαιτείται αντιπηκτική αγωγή την ανάταξη της κολπικής μαρμαρυγής όταν αυτή ξεπερνά τις 48 ώρες.
§ Οι περισσότεροι ασθενείς με δομική καρδιακή νόσο πρέπει να παραμένουν για νοσηλεία και θεραπεία εάν η αρρυθμία παραμένει.
§ Νεαροί ασθενείς χωρίς στοιχεία δομικής καρδιακής νόσου μπορούν υπό συνθήκες να φύγουν χωρίς άλλη αγωγή όταν σταθεροποιηθεί η αρρυθμία τους.
§ Πρέπει να συμβουλεύονται όλοι οι ασθενείς να αποφεύγουν την κατάχρηση αλκοόλ στο μέλλον.
Δίαιτα
Η χρήση αλκοόλ αντενδείκνυται. Διεγερτικά όπως η καφεΐνη πρέπει να αποφεύγονται αρχικά, γιατί η αλληλεπίδραση αλκοόλ και καφεΐνης στην κολπική μαρμαρυγή δεν έχει καθοριστεί.
Άσκηση
Μετά από επεισόδιο σχετιζόμενης με αλκοόλ αρρυθμίας θα ήταν καλύτερο να αποφεύγουν οι ασθενείς κάθε άσκηση γιατί σε κάποιες περιπτώσεις τα αυξημένα επίπεδα κατεχολαμινών μπορούν να προάγουν υποτροπή των επεισοδίων. Οι περισσότεροι ασθενείς χωρίς υποκείμενο καρδιακό νόσημα μπορούν σταδιακά τις επόμενες μέρες να επιστρέψουν πλήρως στις φυσικές τους δραστηριότητες.
Η Φαρμακευτική αγωγή περιληπτικά
Τα συμπτώματα της οξείας δηλητηρίασης από αλκοόλ συχνά υποχωρούν αυτόματα. Συχνά η παρακολούθηση του ασθενούς και της αρρυθμίας είναι αρκετή σε πολλούς ασθενείς. Σε κολπικές ταχυαρρυθμίες και ταχεία κοιλιακή ανταπόκριση ( π.χ. κολπική μαρμαρυγή ή πτερυγισμός) ο έλεγχος του ρυθμού είναι σημαντικός για τους συμπτωματικούς ασθενείς. Η ενδοφλέβια χρήση β-αποκλειστών ,διλτιαζέμης , ή βεραπαμίλης είναι κατάλληλη. Η χρήση Δακτυλίτιδας έχει βραδεία έναρξη δράσης και η μακροχρόνια χορήγησή της σπάνια ενδείκνυται. Όπως πάντα οι αιμοδυναμικά ασταθείς ασθενείς πρέπει να αντιμετωπίζονται με ηλεκτρική ανάταξη.
Λοιπή ενδονοσοκομιακή φροντίδα
Μετά την αποθεραπεία του συνδρόμου της καρδιοπάθειας των διακοπών και την ανάταξη σε φλεβοκομβικό ρυθμό ,αρκετοί ασθενείς πρέπει να υποβληθούν σε δοκιμασία κόπωσης για τον έλεγχο αρρυθμιών σχετιζόμενων με την κόπωση, αφού υποχωρήσει η επίδραση του αλκοόλ. Αυτό είναι σημαντικό και για τους ασθενείς με κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου. Σε κάποιες περιπτώσεις απαιτείται επιπλέον απεικονιστικός έλεγχος (π.χ. απεικονιστικός έλεγχος αιμάτωσης κλπ).
Λοιπή εξωνοσοκομειακή φροντίδα
Η κολπική μαρμαρυγή επαγόμενη από αλκοόλ χωρίς άλλα επεισόδια δεν θεωρείται επί του παρόντος ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση ή κατάλυση με υψίσυχνο ρεύμα.
Ένδο και εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική αγωγή
Μετά την ανάταξη σχετιζόμενης με αλκοόλ αρρυθμίας ,οι περισσότεροι ασθενείς δεν χρειάζονται περαιτέρω φαρμακευτική αγωγή αν αποφύγουν τη χρήση αλκοόλ. Οι ασθενείς με υποκείμενο καρδιακό νόσημα ή όσοι είχαν έντονα συμπτώματα (π.χ. συγκοπή , υπόταση) μπορεί να χρειαστούν από το στόμα αγωγή όπως με β-αποκλειστές.
Αποτροπή/ Πρόληψη
Συμβουλεύετε τους ασθενείς να αποφύγουν το αλκοόλ ,τα διεγερτικά και την υπερβολική κόπωση
Πρόγνωση
Η πρόγνωση εξαρτάται από την παρουσία υποκείμενης καρδιακής νόσου. Η μακροχρόνια κατάχρηση αλκοόλ αυξάνει το κίνδυνο μυοκαρδιοπάθειας και χρονίας ηπατικής νόσου.